بایگانی دسته: تاریخ و تمدن

تاریخچه آزتک‌ها (تمدن سرخ‌پوستی در مکزیک)

آزتک‌ها، یک تمدن سرخ‌پوستی در مکزیک بودند

تاریخچه آزتک‌ها :

آزتک‌ها، یک تمدن آمریکای مرکزی است که در مکزیک مرکزی قرار دارد،که دارای اسطوره بسیار غنی بودند. آزتکاتل به زبان خود آزتک‌ها یعنی ناهواتل، در لغت به معنی افرادی است که از آزتلان (سرزمین افسانه‌ای آزتک‌ها) می‌آمدند. آزتک‌ها بیشتر خود را مکزیکا صدا می‌کردند، که از آن امروزه نام کشور مکزیک مشتق شده‌است. در سال ۱۸۱۰، طبیعت‌شناس پروسی الکساندر فون هولمبولدت برای اولین بار لفظ مدرن آزتک را برای این تمدن یا ملّت، ابداع کرد.

  • پایتخت آزتک‌ها تنوشتیتلان نام داشت و از سال ۱۳۲۵ تا ۱۵۲۱، دوازده نفر بر آن فرمانروایی کردند. پس از جنگ‌های خونین، در ۱۳ اوت ۱۵۲۱، آخرین حکمران آزتک‌ها خود را تسلیم اسپانیایی‌ها کرد.

تمدن آمریکای مرکزی, فرهنگ آزتک‌ها
تاریخچه آزتک‌ها

فرهنگ آزتک‌ها

آزتک‌ها، پرستش‌گاه‌ها و برج‌ها و خانه‌های بسیاری را با مصالح سنگی ساخته بودند. در رشته نجوم، حقوق و حکومت، پیشرفت کرده بودند. در بسیاری از هنرها و پیشه‌ها صاحب مهارت شده بودند. به موسیقی، رقص، نمایشنامه، و ادبیات علاقه‌مند بودند.

گذشته از اینها آزتک‌ها چندین باغ گیاه‌شناسی یا گیاه‌پروری داشتند که اروپائی‌ها تا آن زمان با چنین چیزی آشنا نشده بودند. در سرزمین آزتک‌ها شبکه بزرگی برای آبیاری زمین‌های کشاورزی ایجاد شده بود. صنعت بافندگی، شکل گرفته بود. در میان این مردم، تأسیساتی مانند تیمارستان با پزشکان و جراحان متخصص وجود داشت.

در سال ۱۵۱۹ میلادی یک ملوان اسپانیائی به نام ارنان کورتس همراه با ارتشی کوچک، به آزتک‌ها حمله کرد. او پس از نبردهای سخت و خونین توانست قدرت و حکومت آزتک‌ها را سرنگون و نابود کند. آنگاه اسپانیائی‌ها مکزیک را جزئی از سرزمین امپراتوری اسپانیا به‌شمار آوردند.

ولی امروزه نیز بسیاری از سرخ‌پوستان ساکن مکزیک به زبان آزتک سخن می‌گویند. مکزیک امروزی و مکزیکی‌های معاصر از اینکه به آزتکها تعلق دارند بر خود می‌بالند. آن‌ها توانسته‌اند بسیاری از شیوه‌های زندگی، آداب و رسوم آزتک‌ها را تا امروز حفظ کنند. برخی از واژه‌های آزتک نه فقط در میان مکزیکی‌ها یافت می‌شود بلکه به زبان‌های بزرگ مانند زبان انگلیسی نیز راه یافته‌اند. از میان این واژه‌ها می‌توان به chocolate (= شکلات)، tomato (= گوجه فرنگی)، ocelot (= گربه پلنگی)، coyote (= کایوت)، avocado (= آووکادو) و برخی واژه‌های دیگر اشاره کرد.

بدین ترتیب، با آنکه قدرت و حکومت امپراتوری آزتک‌های باستان در چهارصد و اندی سال پیش از این نابود شد، تأثیرشان در جنبه‌های گوناگون زندگی فرهنگی ملت مکزیک همچنان زنده‌است.

تمدن آمریکای مرکزی, فرهنگ آزتک‌ها
آزتک‌ها، پرستش‌گاه‌ها و برج‌ها و خانه‌های بسیاری را با مصالح سنگی ساخته بودند

آدم‌خواری آزتک‌ها

سران آزتک اشتهای سیری ناپذیری برای آدم‌خواری داشته‌اند. بر خلاف مایاها که قربانیان انسانی گاه به گاه و صرفاً تحت مراسم آیینی داشته‌اند، آزتک‌ها به بر پا کردن «جشن خون» و سلاخی آیینی دسته جمعی و آدم‌خواری سیاه و گسترده شهره بوده‌اند. مشاهده کشته شدن، و سلاخی آیینی صدها و بلکه هزاران نفر در یک شب، و تکرار مدام آن در سال، رعب و وحشتی فراگیر در سایر قبایل همسایه برانگیخته بود. استاد دانشگاه هاروارد، دیوید اس. لندز در کتاب خود «ثروت و فقر ملل» می‌نویسد که یکی از دلایل عمده‌ای که آزتک‌ها با ابعاد گسترده خون‌خواری و آدم‌خواری از مردم خویش، سال‌ها حکومت کردند، ایجاد جو وحشت بوده‌است.

اشتهای آزتک‌ها برای گوشت انسان آنچنان گسترش یافته، و تعداد مردم آن سرزمین به تعدادی کم شده بوده‌است که سران آزتک را برای مذاکره جهت گرفتن «قربانی انسانی» به سراغ سایر قبایل می‌فرستاد. در این مذاکرت پشت پرده، سران بی‌کفایت قبایل همسایه «جنگ‌های تشریفاتی» در ابعاد کوچک ترتیب می‌داده‌اند و مردم نگون‌بخت و از همه جا بی‌خبر خود را به «کام» دشمن سرازیر می‌کردند. در نتیجه شکست از پیش تعیین شده دسته‌های همسایه، قربانی‌های جشن خون بعدی برای آزتک‌ها به دست می‌آمد. بیشتر این آدم‌خواری‌ها در بالای کاخ‌ها انجام می‌شود.

تمدن آمریکای مرکزی, فرهنگ آزتک‌ها
سران آزتک اشتهای سیری ناپذیری برای آدم‌خواری داشته‌اند

منبع:tarikhema.org
beytoote.com/art/negah-gozashte/history-aztecs2-mexico.html

مهریه لاکچری در دوره قاجار

از اواسط عهد قجر، خانواده‌های ایرانی ترجیح دادند به جای شیربهای نقد، مهر دخترشان را بالا ببرند.

اينکه يکي از دلایلی که اهميت شيربها کم و مهريه در ايران خيلي مهم شد را بايد در تاريخ دوره قاجار پيدا کرد؛ دوره‌اي که مردم از دو جهت در حال تغيير بودند؛ يکي آشنايي بيشتر با اصل دين به‌ دليل گسترش سواد و زيادشدن تعداد روحانيون مطلع و دوم آشنايي ايرانيان با فرهنگ‌هاي غيرايراني و ارتباط با مردمان عثماني، عراق عرب و حتي غرب.

فکر مي‌کنيد مهريه يک عروس‌خانم از طبقه معمولي و متوسط شهري حدود صد سال پيش چه قدر بوده؟ چشم‌ها را ببنديد و خودتان را در يک خانه با نرده‌هاي چوبي تصور کنيد؛ خانه‌اي که ديوارهاي حياطش هم کاهگلي است و داخل خانه پر از مهمان است؛ امروز بله‌بران دارند.

حرف‌ها تمام شده و سر همه‌چيز به توافق رسيده‌اند. حالا وقت نوشتن قرارداد مهريه است. خانواده عروس فرستاده‌اند تا حاج‌آقا محمدعلي‌آقاي اصفهاني بيايد که هم عروس و داماد را به هم محرم کند و هم چون تنها سواددار محله است، متن قرارداد را بنويسد.

  • آقامحمدعلي مي‌نويسد: «بسمه تعالي/ با ياد خدا و صلوات بر پيغمبر خاتم (صلي‌الله) و خاندان گرامي او و با تأييدات ولي‌عصر (عجل‌الله تعالي فرجه) اين کاغذ، قراردادي است که ميان طرفين جناب کربلايي رضاقلي گيوه‌دوز، پدر عروس محترم مکرمه- آن موقع رسم نبود اسم عروس را در قرارداد بنويسند- از يک طرف و جناب حاج‌رضا بزازباشي، پدر داماد آقا جعفرعلي بزازباشي منعقد شده. مهريه قبول شده از اين قرار است که يک جلد کلام‌الله مجيد، آينه يک جام، لاله يک زوج، لباس سه‌دست، يک عقيق پنج‌تن، يک شمايل مرتضي علي (عليه‌السلام) و صد تومان پول بر ذمه مي‌باشد. خدا مبارک فرمايد ان‌شاءالله؛ شوال ۱۳۲۹ قمري.»
  • طلاق در دوره قاجاريه, مهریه قاجار

مهریه زنان در دوران قاجار

البته اين مهريه يک عروس از طبقه متوسط جامعه در عهد قجر است که هم خانواده خودش و هم خانواده آقاداماد دستشان به دهنشان مي‌رسيده وگرنه مهريه يک عروس‌خانم که مثلا پدر کارگر يا باربر داشت، خيلي کمتر از اين چيزي مي‌شد که در اين قرارداد‌ها مي‌نوشتند. حالا اينکه چطور روزگار چرخيده و فرهنگ و تعاريف چرا اين‌قدر عوض شده که اين روز‌ها گاهي مهريه دختر يک کارمند ساده از مهريه يک دختر کارخانه‌دار بيشتر مي‌شود، از آن چيزهايي است که جامعه‌شناسان بايد جوابشان را پيدا کنند.

مهريه دختران طبقه ثروتمند چقدر بوده است؟

سه پارچه آبادي در يزد، يک کمربند طلا که با سکه‌هاي اشرفي تزئين شده بود، يک نيم‌تاج مرصع و غرق در جواهر و 10 دست لباس فرنگي (اين آخري خيلي مورد توجه عروس‌خانم قرار گرفته بوده). در ضمن آقاي داماد قبول کرده بود که ۶ هزار تومان هم شيربها بدهد.

طلاق در دوره قاجاريه

در دوره قاجار، زن در موارد خاصي همچون عدم دريافت نفقه از مرد، انحرافات اخلاقي يا ناتواني جنسي مرد، مي‌توانست درخواست طلاق کند و در صورت طلاق، وظيفه نگهداري کودکان از سوي مردان و مشکل پرداخت مهريه نيز مردان معمولي جامعه را از فکر طلاق زنانشان منصرف مي‌کرد.

منبع:vaghayedaily.ir
beytoote.com/art/negah-gozashte/lachtry-mehrish2-qajarperiod.html